Iconicidade
O termo iconicidade refírese ao grado de referencia dunha imaxe. É dicir, a relación de apariencias entre a propia imaxe e o seu referente. O concepto de iconicidade expresa pois as categorías e niveis de relación dunha imaxe, coa imaxe dun obxecto real.
Unha icona é unha ancora visual, un obxecto gráfico que fai máis doada a identificación de algo con menor esforzo, se está ben feito.
A iconicidade é unha idea que parte das teorías semióticas do século XX.
Charles Peirce establece unha clasificación dos signos en tres grupos: iconas, indicios, símbolos.
A íicona caracterizase por gardar certa semellanza co seu referente.
As palabras que compoñen as linguas son, en esencia, arbitrarias en canto á relación significante-significado, pero tamén aparecen en elas propiedades de iconicidade.
Escala de iconicidade
Segundo Julio Villafañe establece 11 grados de iconicidade ordeadas de maior a maior grado de iconicidade. (relación coa imaxe real)
11. Imaxe Natural
10. Modelo Tridimensional (A escala, escultura, volumen)
9. Hologramas
8. Fotografía a color
7. Fotografía blanco e negro
6. Pintura realista
5. Representación figurativa, non realista
4. Pictogramas
3. Esquemas motivados (Mapas, diagramas)
2. Esquemas arbitrarios (abstracciones con ideas complexas)
1. Representación non figurativa (arte abstracto)
O nivel de iconicidade é variable e pode influir no resultado visual ou no uso pragmático (pragmática estuda o significado) dunha imaxe. O grado de iconicidade pode ter varias funcións, por exemplo:
-De recoñemento o nivel máis axeitado é o 11, é deicir a observación directa.
-Descriptiva de unha realidade determinada pode ser apropiado facer uso dos niveis 10, 9, 8 ou 7 da escala de iconicidade.
-Informativa, os niveis 4, 3 e 2 son os miás axeitados, posto que a abstracción é maior e a conceptualización máis evidente.
-Artística, os grados 8, 7, 6, 5 ó 1 poderían ser os máis idóneos.
De cara ao estudo da imaxe publicitaria na televisión, Moles establece unha escala de iconicidade, con grados diferentes:
Pero para unha comprensión máis básica e xeralizadora da escala de iconicidade, teóricos como D.A.Dondis, J.Rom, e outros, establecen tres niveles fundamentales de iconicidade, de maior a menor, das imaxes:
A iconicidade na publicidade
A función referencial da publicidad, que necesita expoñer coa maior claridade posible o obxecto anunciado, fai que a iconicidade más destacable sexa a fotográfica. Isto debese a razóns culturais xa que a imaxe fotográfica é a que maior poder referencial posúe.
O proceso de decodificación da imaxe fotográfica tense convertido en algo instantáneo, casi imperceptible. Ademáis, a televisión presenta a maior parte das súas imaxes con este tipo de iconicidade e isto contribúe á verosimilitude da imaxe televisiva.
Polo tanto, ao asumir este tipo de imaxes, a publicidade televisiva asume tamén a verosimilitude do medio o que é moi convinte para os seus fins.
A iconicidade no deseño gráfico
A iconicidade no deseño gráfico non defire sustancialmente do concepto de iconicidade na publicidade. A representación das imaxes, conterán maior ou menor carga informativa (de mensaxe), segundo o seu maior ou menor nivel de iconicidade, e segundo a capacidade de percepción do receptor. As técnicas e recursos dirixidos a unha maior eficiencia da mensaxe icónica, gráfica, visual, non son só publicitarias, son en grande parte resultado do traballo do deseñador gráfico.
Unha icona é unha ancora visual, un obxecto gráfico que fai máis doada a identificación de algo con menor esforzo, se está ben feito.
A iconicidade é unha idea que parte das teorías semióticas do século XX.
Charles Peirce establece unha clasificación dos signos en tres grupos: iconas, indicios, símbolos.
A íicona caracterizase por gardar certa semellanza co seu referente.
As palabras que compoñen as linguas son, en esencia, arbitrarias en canto á relación significante-significado, pero tamén aparecen en elas propiedades de iconicidade.
Escala de iconicidade
Segundo Julio Villafañe establece 11 grados de iconicidade ordeadas de maior a maior grado de iconicidade. (relación coa imaxe real)
11. Imaxe Natural
10. Modelo Tridimensional (A escala, escultura, volumen)
9. Hologramas
8. Fotografía a color
7. Fotografía blanco e negro
6. Pintura realista
5. Representación figurativa, non realista
4. Pictogramas
3. Esquemas motivados (Mapas, diagramas)
2. Esquemas arbitrarios (abstracciones con ideas complexas)
1. Representación non figurativa (arte abstracto)
O nivel de iconicidade é variable e pode influir no resultado visual ou no uso pragmático (pragmática estuda o significado) dunha imaxe. O grado de iconicidade pode ter varias funcións, por exemplo:
-De recoñemento o nivel máis axeitado é o 11, é deicir a observación directa.
-Descriptiva de unha realidade determinada pode ser apropiado facer uso dos niveis 10, 9, 8 ou 7 da escala de iconicidade.
-Informativa, os niveis 4, 3 e 2 son os miás axeitados, posto que a abstracción é maior e a conceptualización máis evidente.
-Artística, os grados 8, 7, 6, 5 ó 1 poderían ser os máis idóneos.
De cara ao estudo da imaxe publicitaria na televisión, Moles establece unha escala de iconicidade, con grados diferentes:
- Fotográfica
- Animación de objetos. Ainda que esta é unha variante da iconicidade fotográfica, o feito de animar artificialmente obxectos inanimados altera sustancialmente a referencialidade e a verosimilitude da imaxe.
- Imaxe por ordenador.
- Debuxos animados
- Escritura. Como imaxe visual constitúe unha especial forma de iconicidade.
Pero para unha comprensión máis básica e xeralizadora da escala de iconicidade, teóricos como D.A.Dondis, J.Rom, e outros, establecen tres niveles fundamentales de iconicidade, de maior a menor, das imaxes:
- Representativo, onde a percepción directa por parte do receptor do referente visual establecese dende un nivel de codificación baixo.
- Simbólico, establece unha maior simplicidade na representación da imaxe referencial que así contén, codificada lingüísticamente, referencialmente, maior complexidade.
- Abstracto, reduce a imaxe a seus compoñentes visuais máis bàsicos; o nivel de codificación é alto.
A iconicidade na publicidade
A función referencial da publicidad, que necesita expoñer coa maior claridade posible o obxecto anunciado, fai que a iconicidade más destacable sexa a fotográfica. Isto debese a razóns culturais xa que a imaxe fotográfica é a que maior poder referencial posúe.
O proceso de decodificación da imaxe fotográfica tense convertido en algo instantáneo, casi imperceptible. Ademáis, a televisión presenta a maior parte das súas imaxes con este tipo de iconicidade e isto contribúe á verosimilitude da imaxe televisiva.
Polo tanto, ao asumir este tipo de imaxes, a publicidade televisiva asume tamén a verosimilitude do medio o que é moi convinte para os seus fins.
A iconicidade no deseño gráfico
A iconicidade no deseño gráfico non defire sustancialmente do concepto de iconicidade na publicidade. A representación das imaxes, conterán maior ou menor carga informativa (de mensaxe), segundo o seu maior ou menor nivel de iconicidade, e segundo a capacidade de percepción do receptor. As técnicas e recursos dirixidos a unha maior eficiencia da mensaxe icónica, gráfica, visual, non son só publicitarias, son en grande parte resultado do traballo do deseñador gráfico.
Imagotipo (icona)
Un imagotipo é unha imaxe asociada ao nome e ao logotipo dunha empresa. Serve para reforzar a identificación da mesma, perseguindo a doada memorización e diferenciación por parte dos posibles clientes. Pode ser de diversas formas, como anagramas, mascotas ou figuras de obxectos... pero sempre con un alto grao de iconicidade